Vụ trộm "rút ngược" dầu Diesel
Bối Cảnh Vụ Việc
Veronica Vanatamm là kiểm toán viên nội bộ của Công ty Khai thác Mỏ Đông (EMC), một công ty khai thác mỏ dưới lòng đất sử dụng các loại máy móc hạng nặng chạy bằng dầu diesel mua từ Best Fuel Plc. Vanatamm được giao nhiệm vụ kiểm toán xem lượng dầu diesel tiêu thụ bởi máy móc của EMC có được hạch toán chính xác hay không và các rủi ro gian lận có được giảm thiểu hay không.
Khi Vanatamm bắt đầu cuộc kiểm toán, cô ấy biết rằng trạm tiếp nhiên liệu chính nằm tại khu mỏ của EMC, nhưng thiết bị và dầu diesel trong các bồn chứa thuộc sở hữu của Best Fuel. Các tài xế của EMC mua dầu diesel giống như ở một trạm xăng thông thường. Sau khi tiếp nhiên liệu, các tài xế EMC nhận biên lai và nộp cho bộ phận kế toán của EMC. Best Fuel chuyển thông tin về việc tiếp nhiên liệu bằng điện tử cho EMC vào cuối mỗi tháng.
Quy Trình Vận Chuyển và Lưu Trữ
Các xe EMC có khả năng chở 5.000 lít dầu diesel. Sau khi tiếp nhiên liệu, chúng vận chuyển dầu diesel đến hầm mỏ và phân phối vào 12 bồn chứa ngầm cho xe tải, máy xúc và máy móc khai thác mỏ cố định. Xe chở nhiên liệu có súng bơm nhiên liệu với đồng hồ đo và các bồn chứa ngầm có bộ đếm nhiên liệu.
EMC trở thành chủ sở hữu nhiên liệu diesel khi phương tiện dùng để vận chuyển diesel chứa trong bồn ngầm tại cơ sở chính trên mặt đất của Best Fuel. Vì vậy, Vanatamm phải truy vết nguồn gốc dầu diesel từ thời điểm nó được mua đến khi việc sử dụng nó được ghi nhận và báo cáo.
Cuộc Điều Tra Của Kiểm Toán Viên
Những Nghi Ngờ Ban Đầu
Cô quyết định kiểm tra xem phương trình cân bằng có hoạt động không. Cụ thể, liệu số dư cuối tháng có bằng số dư đầu tháng cộng với số lượng đã mua, trừ đi số lượng máy móc đã tiêu thụ hay không.
EMC thực hiện kiểm kê vật lý các bể chứa nhiên liệu ngầm mỗi Chủ nhật và ngày đầu tháng, và so sánh các phép đo thực tế với kết quả tính toán dự kiến. Kết quả tính toán dựa trên biên lai bán hàng từ Best Fuel và số đọc đồng hồ đo từ các bể chứa ngầm. Vanatamm trích xuất dữ liệu trong ba tháng và phát hiện ra số dư nhiên liệu diesel đo được bằng phương pháp vật lý luôn chính xác giống với số dư cuối kỳ đã tính toán. Không bao giờ có sự khác biệt dù chỉ một lít. Cô ấy trở nên nghi ngờ và trích xuất một bộ dữ liệu mới xem xét dữ liệu trong hai năm. Tuy nhiên, vẫn luôn có sự trùng khớp chính xác.
Lời Giải Thích Không Thuyết Phục
Vanatamm đã thảo luận mối lo ngại của mình với Peter Kirs, kỹ sư chính của mỏ. Ông ấy nói với Vanatamm rằng EMC đối chiếu số dư hàng tồn kho thực tế với số dư hàng tồn kho được tính toán. Tuy nhiên, việc đối chiếu này đòi hỏi một điều chỉnh bổ sung. Trong bước này, mọi khác biệt giữa số dư cuối kỳ thực tế đo được và số dư cuối kỳ được tính toán đều được giải quyết. Kirs giải thích rằng dầu diesel co lại và giãn nở tùy thuộc vào nhiệt độ môi trường.
Mỏ duy trì nhiệt độ 8 độ C, vì vậy, trong những tháng mùa đông khi bên ngoài trời lạnh hơn, dầu diesel giãn nở trong các bể chứa ngầm. Tuy nhiên, trong những tháng mùa hè, khi bên ngoài trời ấm hơn, dầu diesel co lại trong các bể chứa ngầm. Do đó, Kirs giải thích với Vanatamm, không thể thực hiện xác minh chính xác nếu không có các điều chỉnh tự động có tính đến những đặc điểm đó.
Phát Hiện Gian Lận
Sự Thật Đằng Sau Thuật Toán
Vanatamm quyết định xác minh lời khai của Kirs. Cô đã hỏi bộ phận IT về cách thức hoạt động chính xác của thuật toán tự động và thu thập dữ liệu trước khi điều chỉnh. Từ dữ liệu và phân tích thuật toán, cô phát hiện ra rằng lời khai của Kirs về việc dầu diesel co lại và giãn nở do thay đổi nhiệt độ không phải là lý do chính khiến các điều chỉnh tự động được đưa vào quy trình.
Vanatamm phát hiện ra rằng gần như mỗi tháng, lượng tồn kho dầu diesel thực tế đo được thấp hơn đáng kể so với dự kiến, dựa trên các tính toán theo hóa đơn. Ngoài ra, sự khác biệt này tồn tại cả trong những tháng mùa đông và mùa hè. Thuật toán luôn khéo léo phóng đại lượng dầu diesel được xuất ra từ các bể chứa ngầm để các số liệu bằng với số đã tính.
Xác Định Thủ Đoạn
Ba tháng sau, Anton Pavlovski được bổ nhiệm làm kỹ sư khai thác chính mới. Ông đã thực hiện các khuyến nghị kiểm toán của Vanatamm và nói với cô về những lo ngại chung của họ rằng nhiên liệu diesel có thể bị đánh cắp. Vanatamm chỉ ra rằng vì có camera giám sát gần các bể chứa ngầm, cô không nghĩ nhiên liệu bị đánh cắp ở đó. Cô tin rằng điểm yếu nhất trong quy trình là vận chuyển nhiên liệu từ cơ sở trên mặt đất đến các bể chứa ngầm.
Pavlovski đã đặt cơ sở tiếp nhiên liệu dưới sự giám sát bằng video, ghi lại cảnh một trong những người lái xe có cử chỉ kỳ lạ gần súng bơm dầu diesel. Ông đã thực hiện chuyến thăm địa điểm của cơ sở tiếp nhiên liệu với đại diện của Best Fuel, nơi họ phát hiện ra một đường ống hồi lưu có vòi.
Nhóm phát hiện ra rằng các tài xế EMC sẽ mở van hồi lưu trong quá trình bơm nhiên liệu, cho phép dầu diesel chảy ngược vào bể của Best Fuel. Việc hồi lưu này không được ghi lại. Ví dụ, trong khi bơm đầy một bể 5.000 lít, tài xế mở van hồi lưu, cho phép 300 lít dầu diesel chảy ngược vào bể của Best Fuel. Tài xế sau đó đóng van lại, lấy biên lai cho 5.000 lít và vận chuyển 4.700 lít.
Kết Quả và Hậu Quả
Cuộc điều tra cho thấy hành vi gian lận "rút xăng ngược" đã diễn ra hơn 10 năm và mọi tài xế xe EMC đều tham gia. Mỗi tài xế sẽ báo cáo số lít xăng được bơm ngược lại cho một "nhân viên thu ngân" tại Best Fuel và được trả tiền cho mỗi lít. Việc thiếu hụt được che giấu bằng thuật toán "lách luật", các giải thích về sự co ngót và giãn nở, và các đồng hồ đo dưới lòng đất không chính xác.
Kết quả điều tra đã được trình lên cơ quan chức năng và một cuộc điều tra hình sự đã được khởi xướng. Ban quản lý tại Best Fuel tuyên bố không biết về bất kỳ lượng dầu diesel dư thừa nào và nói rằng họ chưa bao giờ có ý định gian lận EMC. Các tài xế EMC tham gia vào vụ lừa đảo đã bị sa thải và bị cảnh sát điều tra. Thiệt hại tài chính ước tính lên đến hàng trăm nghìn đô la; tuy nhiên, không phải tất cả đều có thể chứng minh được.
Bài Học Kinh Nghiệm
- Khi thực hiện một cuộc kiểm toán hoạt động, các sắc thái và đặc thù kỹ thuật của quy trình kinh doanh phải được điều tra để kiểm toán viên hiểu đầy đủ mục đích của từng thủ tục. Điều này có thể chỉ ra rằng một kiểm soát được tuyên bố là một kiểm soát thực tế hoặc một giải pháp thông minh để che giấu những thiếu sót của quy trình.
- Hiểu dữ liệu. Dữ liệu hoàn hảo hoặc gần như hoàn hảo có thể ẩn chứa một câu chuyện khác. Kiểm toán viên nội bộ nên chú ý và cố gắng hiểu câu chuyện đằng sau nó.
- Đôi khi, các quản lý thấy dễ dàng hơn khi bỏ qua gian lận, ngay cả khi nó xảy ra dưới sự giám sát của họ. Ban quản lý có thể hài lòng với những lời giải thích về các bất thường miễn là lý lẽ đó có vẻ hợp lý. Vai trò của bất kỳ kiểm toán viên mẫn cán nào là làm việc chặt chẽ với ban quản lý, đồng thời tư vấn và đào tạo họ về các rủi ro và bất thường liên quan đến gian lận.